COVİD-19 (YENİ TİP KORONAVİRÜS) BAĞLAMINDA İŞ KAZASININ DEĞERLENDİRİLMESİ
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Merkez Konseyi, sağlık çalışanı olan ya da sağlık hizmetlerinde
çalışanların Covid-19 tanısı almaları durumunda, hastalığın yapılan işle yakın bağı gözetilerek meslek
hastalığı bildirimi yapılması gerektiğini açıklamıştır. Gerek salgının yaygınlaşması gerekse bazı
işletmelerin tedarik-üretim zinciri[2] gereği üretime ara verememesi nedenleri ile hukukçular
tarafından salgının başladığı günden itibaren covid-19 virüsüne yakalanan işçinin durumunun iş kazası
olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği tartışma konusu olmuştur. İnceleme konusu durum
aşağıda ayrı ayrı başlıklar halinde izah edilecektir.
İş Kazası Nedir?
İş kazasının, uluslararası örgütlerdeki ve 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası
Kanunundaki tanımına bakacak olursak;
Uluslararası Çalışma Örgütü ( ILO)
Belirli bir zarara ya da yaralanmaya neden olan beklenmeyen ve önceden planlanmamış bir olaydır.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO)
Önceden planlanmamış, çoğu kez kişisel yaralanmalara, makinaların, araç ve gereçlerin zarara
uğramasına, üretimin bir süre durmasına yol açan bir olaydır.
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 13. maddesine göre;
a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız
çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere
gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
d) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki emziren kadın
sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında,
meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olaydır.
İşyerinde Çalışmaya Devam Eden İşçinin Covid-19 Salgınına Yakalanması Halinde İş Kazası
Olarak Değerlendirilebilir Mi?
Yargıtay kararları uyarınca her ne kadar çalışması sırasında salgın hastalığa yakalanan bir çalışanın iş
kazasına uğradığı kabul görmekteyse de her bir durumun kendi özelinde ve kendi şartları dâhilinde
irdelenmesi gerektiğinden salgından etkilenen her işçinin iş kazası kapsamında değerlendirilmesi
doğru olmayabilecektir.
Salgından iş yerinde mi veya iş yeri dışında çalışması sırasında mı etkilendiği kesin olarak
belirlenebilir mi sorusunun ancak hekim tarafından yanıtlanması ve Yargılama makamları tarafından
da kabul edilmesi ile mümkün olabilecektir. Buna rağmen katılmadığım fakat yaygın bir görüş, tüm
çağrılara rağmen işe ara vermeyen işverenin kusurlu olduğu ve koronavirüsün iş kazası olarak
değerlendirilmesini gerektiğini belirtmektedir.
Tüm bu hususların yanında; Cumhurbaşkanlığının, Sağlık Bakanlığının, Merkezi Yönetim ve
Yerinden Yönetim Yetkilileri’nin “evdekal” şeklinde çağrı yapmaları, buna rağmen çalışma yapmanın
da ekonomik hayat için elzem olması ve şirketlerin çalışmalarına devam etmesi, olası bir uyuşmazlıkta
Mahkemelerin işçi lehine yorum yaptığının bilinen bir gerçek olduğu, iş davalarında tanık beyanının
güçlü bir delil olması ve salgına işyerinde yakalandığına dair gerçek olmayan bir tanık dinletebileceği
vb. durumlar da göz önünde bulundurulmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda arz ve izah edilen nedenlerle; taktir ve değerlendirmeleri ilgililere ait olmak
üzere;Zorunlu olmadıkça salgının yaygınlaşmasını engellemek amacıyla çalışmalara ara verilmelidir,
Çalışanlara çalışma saatleri içinde maske, eldiven ve dezenfekte edici maddeler temin edilmeli, bu
durum tutanak altına alınmalıdır,
Çalışma saatleri içinde koronavirüs ile ilgili başta Sağlık Bakanlığı bünyesinde oluşturulan Bilim
Kurulu’nun önerileri olmak üzere her türlü önlem alınmalı, bu önlemler hakkında tüm işçiler
bilgilendirilmeli ve durum tutanak ile tespit edilmelidir,
En ufak bir semptom gösteren işçinin çalışmasına ara verilmeli, işçi ile temas eden diğer kişilerin de
izole edilmesi sağlanmalıdır,
İşçilerin yalnızca çalışma sürelerinde değil, özel hayatlarında da önlemlere uyması için İş Sağlığı ve
Güvenliği firmasından eğitim alınmalı, durum tutanakla tespit edilmelidir,
İşçinin işyerinde salgına yakalandığının bariz olması halinde; olası bir koronavirüs vakasında idari
yaptırımların önüne geçmek adına İş Kazası bildiriminde bulunulmalıdır.
Yazar: Av. Mehmet TAV