Başvuru, kapalı ceza infaz kurumunda hükümlü iken açık ceza infaz kurumuna nakledilen başvurucunun uzaktan öğretim programı kapsamında internet erişimli bir bilgisayar vasıtasıyla ders takibi yapma talebinin reddedilmesi nedeniyle eğitim hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir. Başvurucu, 8/10/2020 tarihinde Ceza İnfaz Kurumu Müdürlüğüne başvuru yaparak öğrencisi olduğu bölümün derslerinin uzaktan öğretim yoluyla verildiğini belirtmiş; bölüm derslerine çevrim içi katılma talebinde bulunmuştur. Ceza İnfaz Kurumu İdare ve Gözlem Kurulu Başkanlığı (İdare ve Gözlem Kurulu) 9/10/2020 tarihli kararla başvurucunun talebini reddetmiştir. Ret kararında; başvurucunun açık ceza infaz kurumunda bulunmasına karşın hukuken kapalı ceza infaz kurumu hükümlüsü statüsünde olduğunu ve kapalı ceza infaz kurumundaki hükümlülerin örgün eğitimden yararlandırılmasının söz konusu olmadığını belirtmiştir.  Başvurucu, Ceza İnfaz Kurumunun kararına itiraz etmiştir. İtirazı inceleyen Bartın İnfaz Hâkimliği (İnfaz Hâkimliği) 22/10/2020 tarihinde başvurucunun itirazının reddine karar vermiştir. Gerekçeli kararında İnfaz Hâkimliği; örgün eğitimin uzaktan eğitim yöntemiyle yapılmasının örgün eğitime yaygın eğitim vasfı kazandırmadığını, kapalı ceza infaz kurumunda bulunan hükümlü ve tutukluların mevzuat uyarınca örgün eğitime devam etmesinin mümkün olmadığını, kapalı ceza infaz kurumunda bulunan ve hukuken kapalı ceza infaz kurumu hükümlüsü/tutuklusu statüsünde bulunan açık ceza infaz kurumu hükümlülerinin de örgün eğitime devam etmesinin mevzuat uyarınca mümkün olmadığını belirtmiştir. Devamında İnfaz Hakimliği, hukuken kapalı ceza infaz kurumu hükümlüsü statüsünde bulunan ve açık ceza infaz kurumu hükümlüsü olan başvurucunun talebinin mevzuat uyarınca mümkün olmadığını belirterek talebin reddine karar vermiştir. 5275 sayılı Kanun'da kapalı ceza infaz kurumunda bulunan tutuklu ve hükümlülerin örgün eğitime devamları konusunda bir düzenleme bulunmamakta, yalnızca yaygın eğitime devamlarının sağlanacağı öngörülmektedir (bkz. § 17). Yaygın eğitime devamın sağlanması ve eğitimden faydalanması için, zorunlu olan durumlarda bu nitelikteki kurumlarda öğrenci olan tutuklu ve hükümlülerin personel nezaretinde ve kurumun imkânları ölçüsünde internetten yararlandırılmaları mümkündür. Bununla birlikte Anayasa'da ve Sözleşme'de öngörülmemiş olmasına rağmen 5275 sayılı Kanun'la tutuklu ve hükümlülerin eğitim hakkı yönünden sağlandığı anlaşılan bu imkânın ceza infaz kurumunda bulunmanın kaçınılmaz sonuçları ve ceza infaz kurumlarının olanakları çerçevesinde değerlendirilmesi gerektiği de ortadadır. Özellikle internet sağlama konusunda Anayasa ve Sözleşme'de devlet yönünden herhangi bir yükümlülük öngörülmediği gözönüne alındığında idarenin bu hususta oldukça geniş bir takdir yetkisine sahip olduğu anlaşılmaktadır. Mevcut başvuruda başvurucunun eğitimi için ceza infaz kurumu şartları çerçevesinde başvurucuya tanınan internet kullanma imkânına yapılan müdahalenin gerekçelerinin olaya özgü somut unsurlar içermediği, ceza infaz kurumunda tutulmanın kaçınılmaz sonuçları kapsamında idare ve derece mahkemelerince bir değerlendirme yapılmadığı anlaşıldığından söz konusu gerekçelerin ilgili ve yeterli olduğundan bahsedilemeyecektir. Açıklanan nedenlerle Anayasa’nın 42. maddesinde güvence altına alınan eğitim hakkı ihlal edilmiştir. 

Karar: Ali İŞERİ Başvurusu, Karar Tarihi: 20/12/2023

Yazar:  Av. Mehmet TAV & Stj.Av.Neslihan KINIK