7036 sayılı Kanunu'nun "Dava şartı olarak arabuluculuk" kenar başlıklı 3’üncü maddesinin birinci fıkrasına göre; "Kanuna, ... veya toplu ... sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır." Maddenin ikinci fıkrasında ise "... Arabulucuya başvurulmadan dava açıldığının anlaşılması hâlinde herhangi bir işlem yapılmaksızın davanın dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilir." düzenlemesi yer almaktadır. Davacı vekilince dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş, sürecin anlaşamama ile sonuçlanması üzerine 19.04.2021 tarihli son tutanak dava dilekçesine eklenerek dava açılmıştır. Arabuluculuk faaliyeti tarafların anlaşamadığına ilişkin düzenlenen son tutanak tarihinden önce muaccel olan alacaklar için gerçekleştirilmiştir.
Somut uyuşmazlıkta hükme esas alınan bilirkişi raporunda, arabuluculuk son tutanak tarihi dikkate alınarak hesaplama yapıldığı belirtilmiştir. Ancak sözü edilen raporun incelenmesinde, arabuluculuk son tutanak tarihi olan 19.04.2021 tarihi yerine arabuluculuk sürecinin bittiği tarih olan 10.05.2021 tarihine kadar hesaplama yapıldığı görülmüştür. Ayrıca, arabuluculuk son tutanak tarihi olan 19.04.2021 tarihi itibarıyla henüz ödeme günü gelmeyen 11.05.2021 tarihinde ödenmesi gereken ilave tediye alacağı ile 15…2021 tarihinde ödenmesi gereken ikramiye alacakları yönünden arabuluculuk sürecinin bittiği tarih dikkate alınarak oranlama yapılmak suretiyle hesaplama yapıldığı görülmüştür. Bu hâlde arabuluculuk son tutanak tarihi itibarıyla henüz muaccel olmayan alacaklar yönünden hesaplama yapılması hatalıdır. Arabuluculuk son tutanak tarihinden sonra muaccel olan bu dönemler yönünden davanın dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir. İlk Derece Mahkemesince reddedilen kısım üzerinden hesaplanan vekâlet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmesi de ayrıca hatalı olmuştur.
Karar: Yargıtay 9. HD., E. 2023/11258 K. 2023/11284 T. 11.7.2023
Yazar: Av. Mehmet TAV, Stj. Av. Şahsenem PEÇENEK